Nadchodzi Rok Józefa Wybickiego – czy tajemnica Mazurka Dąbrowskiego zostanie rozwikłana?

Zapytaliśmy o to muzykologa z Uniwersytetu Wrocławskiego. Okazuje się, że „Mazurek Dąbrowskiego” nadal jest przedmiotem badań, odkryć i dyskusji naukowców.

Prof. Maciej Gołąb mówi: - W roku 2022 mamy dwie rocznice. Dwusetną rocznicę śmierci Józef Wybickiego i dwieście dwudziestą piątą rocznicę powstania naszego hymnu państwowego, który wówczas nazywano „Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech”. W związku z tym nasuwa się pytanie, kto był autorem tego hymnu. To pytanie może brzmieć prowokująco. Jesteśmy uczeni, że był to Józef Wybicki, ale dla muzykologa nie jest to wcale takie oczywiste. Józef Wybicki był m.in. kompozytorem, chociaż, przyznajmy, nienajlepszym. Nie miał jednak nic wspólnego z melodią tego hymnu, którą zapisał Wojciech Sowiński, autor aranżacji w. Muzykolodzy przez lata spierali się, kto jest autorem melodii hymnu – czy Józef Wybicki, czy może książę Michał Kleofas Ogiński. Dziś stało się jasne, i to była pierwotna sugestia Sowińskiego, że Józef Wybicki zaśpiewał „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” do melodii jakiegoś znanego sobie mazura. Ostatnio udało się odkryć prototyp melodyczny tego mazura, który jest w tej chwili zachowany  w kurantach zegara Bellera. Tam mamy prototyp melodyczny, pochodzący z roku rewolucji francuskiej, a więc osiem lat przed tym, jak Wybicki pierwszy raz odśpiewał swoją pieśń.

Ta pieśń była bardzo ważna dla następnej generacji Polaków, zwłaszcza w powstaniu listopadowym, stała się pieśnią powszechnie znaną. Kulturowy kontekst powstania pieśni jest międzynarodowy. Okazuje się, że gdyby nie polscy muzycy i niemieccy wydawcy, to dziś śpiewalibyśmy hymn do zupełnie innej melodii. To właśnie niemieccy wydawcy wydali aranżację hymnu sporządzoną przez Wojciecha Sowińskiego, która rozpropagowana w całej Europie stała się jedną za najważniejszych pieśni wolnościowych.