W przyszłym roku indywidualne pochówki ofiar terroru komunistycznego na Cmentarzu Osobowickim

IPN prowadził w tym roku na Cmentarzu Osobowickim pracę ekshumacyjne, których efektem miały być pochówki części ofiar terroru komunistycznego w indywidualnych grobach. Pierwotnie zakładano, że w październiku odbędzie się siedem pochówków w nowej kwaterze Żołnierzy Niezłomnych na Cmentarzu Osobowickim, a pozostałe pogrzeby odbędą się w czasie zbiorowej uroczystości pogrzebowej w przyszłym roku. Wrocławski IPN poinformował jednak, że tego terminu nie udało się dotrzymać z powodu wrześniowej powodzi, a wszystkie uroczystości pogrzebowe odbędą się w przyszłym roku.

Cmentarz Osobowicki, który zajmuje obszar 53 hektarów, powstał w 1861 r. Nekropolia ta zdecydowanie wyróżnia się spośród innych wrocławskich cmentarzy.

Jest to prawdopodobnie jedyny cmentarz w Polsce, na którym zachowały się w prawie niezmienionym kształcie kwatery więźniów - ofiar terroru komunistycznego. W latach 1948-1956 złożono tam ciała 354 osób, w tym 89 skazanych na karę śmierci i straconych. Miejsce ich pochówku przez długi czas było trzymane w tajemnicy. Dopiero w 1990 r. odbył się tam symboliczny pogrzeb ofiar stalinizmu. Dla uczczenia zamordowanych powstał też pomnik Ofiar Terroru Stalinowskiego w formie ściany z ceglanego muru.

Na cmentarzu pochowano m.in. członków WiN, oficerów Wojska Polskiego i żołnierzy Armii Andersa, uczestników powstań śląskich i Powstania Warszawskiego, żołnierzy z Brygady Świętokrzyskiej NSZ oraz uczestników wojny polsko-bolszewickiej z 1920 roku.

W październiku 2011 r. na nekropolii IPN rozpoczął prace ekshumacyjne. Badania realizowane były w ramach ogólnopolskiego projektu badawczego „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956”. Były to jedne z największych prac tego rodzaju prowadzone wówczas na terenie Polski.

Ekshumowano szczątki 300 ofiar represji komunistycznych, z czego zidentyfikowano 80-82 proc. osób pochowanych w bezimiennej mogile. Równolegle z prowadzonymi pracami ekshumacyjnymi odbywały się pochówki odnalezionych i zbadanych szczątków.

Prace ekshumacyjne o mniejszym zakresie były prowadzono także w tym roku.

Na Cmentarzu Osobowieckim są również groby wielu znanych ludzi. Przy głównej alei znajduje się grób Adolfa Anderssena, słynnego niemieckiego mistrza szachowego. Nagrobek pochodzi z 1879 r. i jest najstarszym z zachowanych. Oprócz grobu Anderssena na cmentarzu Osobowickim jest jeszcze około 40 grobów pochodzących sprzed 1945 r. Z tego okresu pochodzi również grób prof. Władysława Nehringa, znanego historyka literatury i rektora Uniwersytetu Wrocławskiego.

Są tam pochowani także m.in.: poeta i dramaturg Tymoteusz Karpowicz, rzeźbiarz Eugeniusz Get-Stankiewicz, aktor teatralny i filmowy Tadeusz Szymków, matematyk prof. Jerzy Dudek - pomysłodawca „Salonu Profesora Dudka”, cyklicznych spotkań gromadzących wrocławską inteligencję, czy prof. Ryszard Kocięba, chirurg, pionier replantacji kończyn w Polsce.

Tu spoczywa też pierwszy polski więzień hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, architekt Stanisław Ryniak. Na nekropolii pochowani są również znani sportowcy: bokser Artur Olech, medalista olimpijski z Tokio i Meksyku czy kolarz szosowy Stanisław Szozda, mistrz świata w drużynie i medalista olimpijski.

Tutaj znajdują się też m.in. grobowce członków cygańskiej rodziny królewskiej Łakatosz.(PAP)

pdo/ aszw/