Bezdroże premiera w rocznicę rosyjskiej inwazji na Ukrainę

Trwająca od 2014 roku wojna oraz zapoczątkowana 24 lutego 2022 pełnoskalowa inwazja Rosji na wolną Ukrainę stoją u początku nowego etapu w relacji Polaków i Ukraińców. Sąsiedztwo, wcześniej pasywne, oparte na świadomości istnienia „tych za granicą” stało się aktywne – mówi Piotr Froń, dramaturg i pisarz, twórca dramatów interaktywnych, współautor projektu „Bezdroże".

Ta inicjatywa ma swoje korzenie w historii Pauliny D. Gawrońskiej – aktorki i reżyserki, która uczestniczyła w pomocy humanitarnej na granicy z Ukrainą.

Paulina spisała swoją historię i zapytała mnie, co możemy z nią zrobić. W związku z tym, że pracowałem wcześniej nad dramatami interaktywnymi, to wpadłem na pomysł, żeby jej tekst stał się częścią zbioru historii opowiadanych z perspektywy polskiej i ukraińskiej o tym, czego doświadczyliśmy po 24 lutym 2022 roku – wyjaśnia Piotr Froń.

Zrodził się z tego projekt o polsko-ukraińskim sąsiedztwie.

Przeszliśmy z sąsiedztwa pasywnego do aktywnego, w którym my staliśmy się gospodarzami, a osoby z Ukrainy stały się naszymi gośćmi – dodaje dramaturg.

Paulina D. Gawrońska zwraca uwagę na to, że tekst zaczęła pisać, żeby uporządkować swoje przemyślenia na temat tego, co się działo, kiedy rozpoczęła się rosyjska inwazja na Ukrainę.

Mam doświadczenie bycia po drugiej stronie – szykowania kanapek i herbaty w termosie oraz organizowania zbiórek. Byłam na Ukrainie i przyjaźniłam się z żołnierzami. Gdy zaś rozmawialiśmy z nowymi mieszkańcami Polski, to przyglądaliśmy się temu, jak te wydarzenia wyglądały z mojej perspektywy, a jak z ich strony. To tworzy poczucie wspólnotowości – opowiada współautorka projektu.

Piotr Froń podkreśla, że dramat interaktywny jest propozycją nowego sposobu pisania tekstu do teatru.

Wierzę, że akt czytelniczy takiego dramatu jest małym performansem, który możemy odbywać indywidualnie przed swoim komputerem, w którym ta opowieść przyjmuje za każdym razem nowy kształt – w zależności od tego, jak postanowimy czytać – mówi dramaturg.

„Bezdroże" będzie miało dwa tryby lektury.

Pierwszy to „opowieści", czyli konkretne rozmowy z konkretnymi bohaterami, które będziemy mogli sobie przejść od punktu A do punktu B z możliwością powracania do poprzednich punktów. Drugi tryb to „przecięcia" – tekstowe kolaże, które będą skonstruowane wokół konkretnych tematów. Kiedy w tekście pojawi nam się nowy temat, przykładowo „dom", to po kliknięciu w to słowo nastąpi przekierowanie na stronę z rozproszonymi relacjami na temat domów innych bohaterów – wyjaśnia Piotr Froń.

Współautor projektu wraca uwagę na to, że moment pełnoskalowego ataku wojsk rosyjskich na Ukrainę, czyli absolutnego zła, wywołał w Polsce reakcję niespotykanego dotąd dobra.

Oddolne obywatelskie „powstanie humanitarne” stało się planszą nowych opowieści o relacji dwóch narodów. „Bezdroże” jest zbiorem tych opowieści – podkreśla.

I dodaje, że w sześcioodcinkowym cyklu przeprowadzone zostały wiwisekcje pamięci o doświadczeniach konieczności opuszczania domów i możliwości przyjmowania do siebie tych, którzy utracili swoje schronienia.

Spotykający się na wirtualnych stronach dramatu bohaterowie opowiedzą własne historie tego czasu — z perspektywy wnętrza i zewnętrza – zapowiada współautor projektu.

Tytułowe „Bezdroże" wywodzi się z ukraińskiego słowa „бездоріжжя".

To pora roku, w której nieutwardzone, lecz zazwyczaj przejezdne drogi, zamieniają się w błotne potoki. Zatytułowany tak tekst opowiada o wędrówkach po nie-drogach. Szlakach, których nie znamy, o których istnieniu nie mieliśmy dotąd pojęcia, na których nigdy nie mieliśmy się znaleźć. To droga fizyczna, przemierzana z dwóch stron granicy przez uciekających i przyjmujących, ale też metaforyczna droga sąsiedztwa, połączenia ścieżek życiowych, relacji do nich i do siebie w nich – wyjaśnia Piotr Froń.

Premiera pierwszego odcinka dramatu interaktywnego „Bezdroże" już 24 lutego 2024 roku o godz. 10:00 na stronie internetowej Wrocławskiego Teatru Współczesnego (www.wteatrw.pl). Kolejne części sześcioodcinkowego cyklu będą ukazywały się  w sobotnie poranki o tej samej porze.

Projekt realizowany jest ze środków pochodzących ze stypendium Miasta Wrocławia.