Wykonano pierwszą niekomercyjną terapię CAR-T w Polsce

Jak poinformowano w piątek na konferencji prasowej we Wrocławiu, wykonana w sierpniu 2025 roku terapia CAR-T u 76-letniego pacjenta ze wznową agresywnego chłoniaka to pierwsze akademickie komórki CAR-T pobrane, wyprodukowane, namnożone i podane w kraju bez pośrednictwa komercyjnego firmy farmaceutycznej.

Terapia CAR-T polega na wykorzystaniu własnych limfocytów, które poddaje się takiej modyfikacji genetycznej, że po ponownym podaniu pacjentowi rozpoznają one i niszczą komórki nowotworowe w organizmie.

Dotychczasową praktyką było wysyłanie pobranego materiału za granicę, gdzie kosztem kilkuset tysięcy złotych przygotowywano zmieniony materiał tkankowy do podania pacjentowi. Metoda komercyjna jest w Polsce refundowana przez NFZ, ale nie dla wszystkich chorób i pacjentów.

Kierownik Kliniki Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego i Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu prof. Tomasz Wróbel podkreślił, że przygotowanie akademickiego CAR-T jest trzykrotnie tańsze od tego komercyjnego.

- Cały proces od momentu pobrania komórek do ich ponownego podania jest dwukrotnie szybszy niż w przypadku preparatów komercyjnych. A w leczeniu agresywnych nowotworów ten czas się liczy – powiedział prof. Wróbel.

Przypomniał, że przygotowania do tej akademickiej terapii trwały pięć lat, a rozpoczęły się, gdy prywatne fundacje po zmarłych pacjentach przekazały 1,1 mln zł na pierwsze badania. Na cały proces pozyskano też 15 mln zł z grantu Agencji Badań Medycznych. Jak podano, pierwsze w Polsce niekomercyjnie wytworzone limfocyty w ramach CAR-T wytworzono w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu, które dysponuje odpowiednimi warunkami do wytwarzania takich komórek.

Ordynator Oddziału Transplantacji Szpiku i Terapii Komórkowych w Klinice Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych UM i USK we Wrocławiu prof. Anna Czyż zwróciła uwagę, że akademicka terapia CAR-T jest nie tylko tańsza i szybsza w podaniu, ale otwiera możliwości leczenia tym pacjentom, którzy z różnych powodów nie kwalifikują się do refundowanej terapii komercyjnej.

- Dotyczy to zwłaszcza osób starszych, a także chorych z nietypowymi podtypami chłoniaka. 76-letni pacjent ze wznową agresywnego chłoniaka, któremu jako pierwszemu podano CAR-T w naszej klinice, nie miałby szans na refundację komercyjnej terapii – powiedziała prof. Czyż.

Dodała, że akademickie CAR-T może mieć już w najbliższej przyszłości zastosowanie również poza hematologią, hematoonkologią czy leczeniem guzów litych.

- Może mieć zastosowanie w leczeniu chorób autoimmunizacyjnych. A więc na sukcesy tej terapii czeka reumatologia, nefrologia. My jesteśmy niezwykle szczęśliwi, że stworzyliśmy tę platformę, która może służyć rozwojowi tej terapii w innych wskazaniach, innymi technologiami właśnie w oparciu o instytucje publiczne. Wielokrotnie tez już mówiliśmy o tym, że mamy wspaniałych biotechnologów na Uniwersytecie Medycznym i oni potrzebują nowoczesnych narzędzi pracy, by ich zatrzymać w Polsce – powiedziała prof. Czyż.

Wrocławski projekt zakłada podanie CAR-T przynajmniej dziewięciu, a maksymalnie 18 pacjentom. Ich ostateczna liczba będzie zależna od przebiegu terapii. W Polsce każdego roku diagnozuje się do 1,5 tys. nowych przypadków agresywnego chłoniaka.(PAP)

ros/ agz/